Duyguları beslemek ve göz doyurmak gibi günümüzde artık neredeyse her gün kullandığımız kelimelerin içinde bir şekilde kendisine yer edinen bir durum hakkında konuşacağız bugün: Psikolojik açlık.
Hayatımızda gerilim ve belirsizlik arttığında bir yandan da doğal olarak huzur bulmak ve rahatlamak için kaynaklar ararız. Ancak bazı zamanlarda yeterince alternatif kaynak bulamayabiliriz. Mesela bazı kişiler için bu kaynak yiyecekler olabilir. Her şeyden önce duygusal yeme olumsuz duyguların yemeyi tetikleyebileceğini çünkü yemek yemenin negatif duygulanım durumlarında baskılayıcı rolde olabileceğini söyler.
Psikolojik açlık ve duygusal yemenin oldukça yaygın olduğunu ancak bireylerin ruh hallerini iyileştirmek için tükettikleri yiyecek türlerinin ve miktarının farklılık gösterdiği bazı araştırmalarda gösterilmiştir.
Yeme isteği ile bağlantılı duygusal sorunlar genellikle şu kategorilerden birine veya birkaçına bağlı olarak ortaya çıkabilir örneğin:
-Sabırsızlık duymak, geriginlik veya stres hissetmek
-Canı sıkkın hissetmek ayrıca bunalmak
-Yorgun ve bir yandan halsiz hissetmek
-Problemlerden kaçmak ek olarak rahatlama ihtiyacı duymak
-Öfke veya kırgınlık
552 üniversite öğrencisinin katıldığı bir anket çalışmasından sonra can sıkıntısına ve duygu düzenlemedeki yetersizliklere tepki olarak (psikolojik açlık) yemek yeme davranışının ortaya çıktığı gösterilmiştir (Crockett, 2015). Üniversite öğrencileri ile tamamlanan bir çalışma daha yapılmıştır. Benzer şekilde duygu düzenleme güçlüğü yaşandığında negatif duygusal yemenin tetiklendiği saptanmıştır (Barnhart, 2021). Başka bir deyişle duygusal sorunlar ile ilgilenilmez, çaresine bakılmazsa ve altında yatan sebepler araştırılıp öğrenilmezse yeme isteği sürekli devam eder.
PSİKOLOJİK AÇLIK İLE NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ?
Duygusal yemeyi hayatımızdan çıkarmanın en hızlı yolu kesinlikle tetikleyicilerin bulunması ve duygusal farkındalığın arttırılmasıdır. Kısaca Savunmasız olduğumuz zamanların bilincinde olmak çok önemlidir. Ek olarak etikleyici durumlar için örnek bir tablo yapmak duygularımızı anlamak için çok faydalı olacaktır.
| DURUM/OLAY NE OLDU? | DUYGULARIM | YİYECEKLER | DÜŞÜNCELERİM |
| Akşam saatleri | Rahatlama arayışı | Makarna | Yarın telafi ederim. |
| Evde yalnız olmak | Can sıkıntısı | Çikolata | Battı balık yan gider. |
| Ders çalışmak zorunda olmak | Yalnızlık | Bisküvi | Yersem rahatlayacağım. |
| Sevgili/eş ile kavga etmek | Kaygı | Kek | Yarın kahvaltı yapmam olur biter. |
| Yapacak bir iş bulamamak/Boşluk | Değersizlik | Sürülebilir çikolata | Nasıl olsa diyetimi bozdum bu sebeple bugün her şeyi yiyebilirim. |
Yeme İsteği Şeması
Farkında olmamız gereken durum şudur ki: huzursuzluk hissiyatımızı yemek yiyerek bastıramayacağımız sonuç olarak yesek bile asıl problemin hala bütün varlığıyla devam edecek olmasıdır. Sonuç olarak sorun yaşadığımız korkutucu durum ile şimdi mi yoksa daha sonra mı yüzleşmeyi seçmemiz ile ilgilidir. Eğer ki sağlıklı başa çıkma becerilerine sahip olmadığınızı ve artık kontrolünüz dışında hayat kalitenizi düşürecek şiddette bozulmuş bir yeme ilişkisine sahip olduğunuzu hissediyorsanız bir Psikolog desteği almaktan çekinmeyin.
Yukarıda bahsettiğim çalışmaların ayrıntılarını okumak isteyenlerin olabileceğini düşündüm bu nedenle aşağıya referanslarını bırakıyor olacağım.
Psikolog Z. Ayça ÇALIM
Detaylı bilgi ve randevu için bize ulaşabilirsiniz.
REFERANSLAR
Crockett, A. C., Myhre, S. K., & Rokke, P. D. (2015). Boredom proneness and emotion regulation predict emotional eating. Journal of health psychology, 20(5), 670-680.
Barnhart, W. R., Braden, A. L., & Price, E. (2021). Emotion regulation difficulties interact with negative, not positive, emotional eating to strengthen relationships with disordered eating: An exploratory study. Appetite, 158, 105038.